Ποια υπέρταση είναι επικίνδυνη

Του Ιωάννη Λεκάκη καθηγητή καρδιολογίας ΕΚΠΑ
Διευθυντή καρδιολογικού τομέα, Κεντρική Κλινική Αθηνών

Κλασσικές είναι πλέον οι ερωτήσεις ασθενών για το ποια πίεση είναι επικίνδυνη. Η συστολική (μεγάλη) η η διαστολική(μικρή); Επίσης αν έχω μόνο υπέρταση βρίσκομαι στις υψηλές ομάδες κινδύνου; Κινδυνεύω δηλαδή άμεσα να πάθω κάτι; Ας δούμε τις ερωτήσεις αναλυτικά.

  1. Ποια πίεση είναι επικίνδυνη και  πότε ο ασθενής πρέπει να ανησυχεί

Σύμφωνα με τις τελευταίες κατευθυντήριες οδηγίες της Ευρωπαικής Καρδιολογικής Εταιρείας και της Ευρωπαικής Εταιρείας Υπέρτασης  η αρτηριαή πίεση ταξινομείται ως  εξής

α/ Άριστη.  Συστολική πίεση <120 mmHg και διαστολική πίεση <80mmHg

β/ Φυσιολογική .Συστολική πίεση 120-129   και/η διαστολική  80-84mmHg

γ/ Υψηλή φυσιολογική.  Συστολική πίεση 130-139 mmHg  και/η διαστολική  85-89 mmHg

δ/ Αρτηριακή υπέρταση 1ου βαθμού .Συστολική πίεση 140-159 mmHg και /η διαστολική  90-99mmHg

ε/ Αρτηριακή υπέρταση 2ου βαθμού.  Συστολική πίεση 160-179mmHg  και/η διαστολική 100-109mmHg

στ/ Αρτηριακή υπέρταση 3ου βαθμού. Συστολική πίεση >180 mmHg και /η διαστολική >110 mmHg

η/ Μεμονωμένη συστολική αρτηριακή υπέρταση . Συστολική πίεση >140mmHg  και διαστολική <90 mmHg

Οι μετρήσεις αναφέρονται σε μετρήσεις πού πραγματοποιούνται στο ιατρείο .

Η αρτηριακή υπέρταση είναι βασικός παράγων νοσηρότητας και θνησιμότητας και μπορεί να οδηγήσει σε αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια , έμφραγμα μυοκαρδίου , αιφνίδιο καρδιακό θάνατο, καρδιακή ανεπάρκεια, περιφερική αρτηριακή νόσο και νεφρική ανεπάρκεια. Επίσης υπάρχουν ενδείξεις ότι σχετίζεται με της εμφάνιση κολπικής μαρμαρυγής και έκπτωση της νοητικής λειτουργίας. Η σχέση του επιπέδου της αρτηριακής πίεσης και των επιπλοκών αυτών είναι συνεχής δηλ. όσο βαρύτερη είναι η διαταραχή, τόσον αυξάνει και η πιθανότητα εμφάνισης αυτών των επιπλοκών. Έτσι σε αρτηριακή υπέρταση 1ου βαθμού (140/90mmHg) πρέπει ο ασθενής να υποβληθεί σε κατάλληλη θεραπευτική αγωγή .Σε περιπτώσεις που ο εξεταζόμενος εμφανίζει υψηλή φυσιολογική αρτηριακή πίεση πρέπει να ακολουθήσει τα απαραίτητα υγειονοδιαιτητικά μέτρα για να αποφύγει η να καθυστερήσει την εξέλιξη σε 1ου βαθμού αρτηριακή υπέρταση

2. H συστολική η η διαστολική πίεση είναι περισσότερο επικίνδυνες;

Η συστολική πίεση φαίνεται ότι σχετίζεται περισσότερο από την διαστολική με τα καρδιαγγειακά επεισόδια  , ιδιαίτερα μετά την ηλικία των 50 ετών. Η διαστολική πίεση σχετίζεται με τα καρδιαγγειακά συμβάματα αλλά λιγώτερο από την συστολική και είναι πιο συχνή σε σχετικά νεώτερα άτομα (<50 έτη).Μέ την πάροδο της ηλικίας η διαστολική πίεση μειώνεται και από την μέση ηλικία και μετά η συστολική πίεση είναι ο κύριος επιβαρυντικός παράγων. Σε μεγάλες ηλικίες η διαφορά ανάμεσα στη συστολική  και τη διαστολική πίεση είναι ένας παράγων που επίσης καθορίζει την πρόγνωση( όσο μεγαλύτερη η διαφορά, τόσον μεγαλύτερος ο κίνδυνος)

3. Αν κάποιος έχει μόνο υπέρταση και κανένα άλλο επιβαρυντικό παράγοντα κινδυνεύει να υποστεί ένα καρδιαγγειακό επεισόδιο;

Οπωσδήποτε κινδυνεύει αλλά ο βαθμός κινδύνου εξαρτάται και από άλλους παράγοντες που πιθανόν να συνυπάρχουν. Τέτοιοι παράγοντες είναι η ηλικία, το φύλο, το κάπνισμα  και το επίπεδο της χοληστερόλης. Επίσης ο σακχαρώδης διαβήτης, η παχυσαρκία , το ουρικό οξύ , η νεφρική ανεπάρκεια και η βλάβη οργάνων-στόχων επιβαρύνουν την πρόγνωση. Σαν βλάβες οργάνων στόχων θεωρούμε την υπερτροφία της αριστεράς κοιλίας της καρδιάς , την αρτηριακή ακληρία  και τις βλάβες των περιφερικών αρτηριών, την νεφρική βλάβη και την αμφιβληστροειδοπάθεια. Εάν υπάρχουν τέτοιοι επιβαρυντικοί παράγοντες , ένας ασθενής με αρτηριακή υπέρταση πχ 1ου βαθμου πού έχει με βάση το επίπεδο της πίεσης μέτριο κίνδυνο , μπορεί να επαναχαρακτηρισθεί και να  ανήκει πλέον σε ομάδα υψηλού η πολύ υψηλού κινδύνου και να απαιτείται περισσότερο έντονη αντιυπερτασική αγωγή.