Της Μαγδαληνής Ν. Τσολάκη καθηγήτριας ΑΠΘ, διευθύντριας Α΄ Νευρολογικής Κλινικής του Π.Ν. ΑΧΕΠΑ, Δρ Νευρολογίας, προέδρου της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Νόσου Alzheimer
Η νόσος Alzheimer (ΝΑ) και οι άλλες άνοιες που σχετίζονται με την νόσο Alzheimer αποτελούν μία παγκόσμια κρίση στην Υγεία και στη φροντίδα της και είναι τα πρώτα προβλήματα που σχετίζονται με το γήρας σε συνδυασμό με το διαβήτη και την υπέρταση. Ωστόσο θεραπείες που στηρίζονται στις γνώσεις που έχουμε μέχρι σήμερα δεν είναι αποτελεσματικές. Έχουμε χρησιμοποιήσει και αντιδιαβητικά και αντί-υπερτασικά φάρμακα σε κλινικές μελέτες για την αντιμετώπιση της άνοιας χωρίς αποτελέσματα. Ωστόσο η σπουδαιότητα της συμβολής των αγγειακών παραγόντων κινδύνου στις ανωτέρω άνοιες έχει υπογραμμισθεί πολλές φορές από τους οργανισμούς ΝINDS και NIA, οι οποίοι προτείνουν να αποτελέσει η συμβολή αυτή στο μέλλον εστιασμένη ερευνητική περιοχή.
Εμμένουσα υπέρταση στη μέση ηλικία σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης άνοιας στην προχωρημένη ηλικία. Ο κίνδυνος είναι ακόμη μεγαλύτερος αν η υπέρταση εμμένει και στις μεγάλες ηλικίες, βρέθηκε σε μακρόχρονη μελέτη στις ΗΠΑ. Σε μελέτη που έγινε στο Ηνωμένο Βασίλειο βρέθηκε ότι έστω και μία μέτρηση της συστολικής αρτηριακής πίεσης να ήταν >130 στην ηλικία των 50 ετών και όχι στην ηλικία των 60 ή 70 σχετίζονταν με αύξηση του κινδύνου για άνοια. Οι πιθανοί μηχανισμοί είναι κυρίως η ελάττωση του όγκου του εγκεφάλου και οι βλάβες της λευκής ουσίας και όχι η αύξηση της εναπόθεσης του β αμυλειδούς μιας πρωτεΐνης που παρατηρείται πολύ νωρίς στον εγκέφαλο ασθενών που πρόκειται να αναπτύξουν ΝΑ.
Και οι δύο μεγάλες μελέτες που δημοσιεύτηκαν μέσα στο 2020 για την πρόληψη της άνοιας υποστηρίζουν ότι η αρτηριακή υπέρταση στη μέση ηλικία αποτελεί βέβαιο παράγοντα κινδύνου για την άνοια και επομένως είναι πολύ σημαντικό να ενημερώσουμε όλο τον κόσμο έτσι ώστε να ελέγχεται η αρτηριακή πίεση από όλους και έγκαιρα να αντιμετωπίζεται σωστά. Γίνεται πρόσφατα μία εκστρατεία σε όλο τον κόσμο και στη χώρα μας η φιλανδική μελέτη που έδειξε ότι η ρύθμιση των αγγειακών παραγόντων κινδύνου ελαττώνει τον κίνδυνο της άνοιας μέχρι και 30%.
Συνύπαρξη υπέρτασης και άνοιας
Όταν εμφανιστεί η άνοια συνήθως πέφτει η αρτηριακή πίεση και πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί και οι γιατροί, και οι ασθενείς, και οι περιθάλποντες των ασθενών έτσι ώστε μετά από παρακολούθηση να μη συνεχίσουμε να δίνουμε τα αντί-υπερτασικά φάρμακα που οι ασθενείς μας έπαιρναν πριν νοσήσουν από άνοια.
Εάν ωστόσο δεν υποχωρήσει η αρτηριακή υπέρταση, πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί με τη ρύθμισή της έτσι ώστε να μην παρατηρούνται ούτε υποτασικά επεισόδια που μπορούν να προκαλέσουν ζάλη, κακοκεφιά, αδιαθεσία και πτώσεις, αλλά ούτε και υπερτασικά επεισόδια με κίνδυνο τις ενδοεγκεφαλικές αιμορραγίες και τα ισχαιμικά αγγειακά εγκεφαλικά ή καρδιακά επεισόδια.
Και η υπέρταση και η υπόταση προκαλούν ελάττωση της αιματικής εγκεφαλικής ροής στα αγγεία του εγκεφάλου. Αντιμετώπιση της κατάστασης αυτής θα μπορούσε να είναι μια καινούργια θεραπευτική στρατηγική στην αντιμετώπιση των ανοιών.
Αυτό, ωστόσο, που παρατηρούμε καθημερινά στους ασθενείς μας είναι ότι αν καταφέρουμε και διατηρήσουμε την πίεσή τους σταθερά σε φυσιολογικά για την ηλικία τους επίπεδα παρατηρείται βελτίωση της νόησης, της διάθεσης και της λειτουργικότητας. Δεν υπάρχουν ανεξήγητες διακυμάνσεις και δεν παρατηρούνται διαταραχές συμπεριφοράς. Επομένως η συνεργασία του νευρολόγου και του παθολόγου-υπερτασιολόγου είναι απαραίτητη και πολύ σημαντική έτσι ώστε ο κοινός ασθενής μας να βελτιώσει την ποιότητα της ζωής του και μαζί με τη δική του ζωή να βελτιωθεί και η ζωή του περιθάλποντά του, που σηκώνει ένα φορτίο που πολλές φορές είναι δυσβάστακτο.
Στο ερώτημα ποιο είναι το καλύτερο αντί-υπερτασικό φάρμακο για την πρόληψη της άνοιας ή για την αντιμετώπιση της υπέρτασης στην άνοια, η απάντηση είναι ότι όλα κάνουν την ίδια καλή δουλειά: Προφυλάσσουν τους ανθρώπους από την μάστιγα της άνοιας σε ένα μεγάλο ποσοστό και βελτιώνουν την ποιότητα ζωής τους όταν καταφέρνουν και ελέγχουν την αρτηριακή υπέρταση. Όλες οι ανωτέρω πληροφορίες στηρίζονται σε πρόσφατες μεγάλες μετά-αναλύσεις τις οποίες δεν αμφισβητεί πλέον κανείς. Δεν μένει παρά να ενημερωθεί ο κόσμος από τους επιστήμονες, έτσι ώστε οι εξαιρετικές αυτές μελέτες να μη χρησιμοποιούνται ως βιβλιογραφία για επόμενες μελέτες ή και επόμενους σχεδιασμούς ερευνητικών προγραμμάτων αλλά να εφαρμοστούν από τους ανθρώπους στην κοινωνία μας.
Το εύχομαι από καρδιάς.
Βιογραφικό: https://hypertensionwatch.com/2021/04/14/dr-magda-tsolaki/
Φωτογραφία / Photo by Tessa Rampersad on Unsplash
