Η αρτηριακή υπέρταση με απλά λόγια
Πώς επηρεάζει το αλάτι την αρτηριακή πίεση

Η ανεβασμένη αρτηριακή πίεση δεν προκαλεί σχεδόν κανένα ενόχλημα. Σήμερα ένας στους 5  Έλληνες είναι υπερτασικός. Το αλάτι παίζει ρόλο στην πίεση τουλάχιστον του ενός από τους δυο ανθρώπους που έχουν υπέρταση. Μόνο στον 1 στους 20 υπάρχει κάποιος εμφανής και συγκεκριμένος λόγος που ανεβάζει την πίεση.

Μαυροματίδης Κώστας
Του Κώστα Μαυροματίδη, Δ/ντή ΜΧΑ «Δημοκρίτειο», Κομοτηνή

Πότε είναι κανείς υπερτασικός;

Όταν μιλάμε για ανεβασμένη αρτηριακή πίεση εννοείται ότι είναι γνωστά κάποια όρια, τα οποία όταν τα ξεπερνάει κανείς βαφτίζεται υπερτασικός. Αυτά τα όρια έχουν αλλάξει πολλές φορές, όμως όταν κάποιος έχει συστολική πίεση (μεγάλη) πάνω από 145 mmHg ή όταν έχει διαστολική πίεση (μικρή) πάνω από 90 mmHg είναι σίγουρα υπερτασικός. Φυσικά μπορεί να έχει ανεβασμένη την μία ή την άλλη ή και τις δύο πιέσεις. Όποια όμως πίεση κι αν έχει ανεβασμένη (συστολική ή διαστολική) θεωρείται υπερτασικός.

Βέβαια αν η πίεση ανέβει μία φορά σε κάποιον πάνω από τα όρια που αναφέρθηκαν δεν σημαίνει ότι είναι και υπερτασικός. Πρέπει να παρακολουθήσει την πίεσή του για ένα χρονικό διάστημα άλλοτε άλλο (συνήθως 3-6 μηνών), να την μετράει 1-2 φορές την εβδομάδα ενώ είναι ήρεμος και να γράφει τα αποτελέσματα που βρίσκει κάθε φορά σ’ ένα χαρτί. Αυτό θα το πάει στο γιατρό του και εκείνος θα αποφασίσει αν είναι ή όχι υπερτασικός. Το να βαφτιστεί κανείς υπερτασικός χωρίς να είναι δεν είναι ευχάριστο πράγμα, επειδή πρέπει να παίρνει από εκεί και πέρα συνεχώς φάρμακα και να έχει την έννοια της αρρώστιας αυτής, κάνοντας εξετάσεις και πηγαίνοντας στον γιατρό του συνεχώς.

Πόσο συχνή είναι η υπέρταση;

Η αρτηριακή υπέρταση είναι η συχνότερη αρρώστια που υπάρχει τόσο στην Ελλάδα, όσο και σε άλλες χώρες του κόσμου. Σήμερα το 20% των Ελλήνων (ένας στους 5) είναι υπερτασικοί [έχουν δηλαδή μεγάλη πίεση πάνω από 160 και μικρή πάνω από 90 mmHg).

Ποια είναι τα αίτια της υπέρτασης;

Αν προσπαθήσει κανείς να βρει για πιο λόγο μερικοί από τους συνανθρώπους μας έχουν πίεση, θα διαπιστώσει ότι μόνο στο 5% (σε 1 από τους 20) υπάρχει κάποιος εμφανής και συγκεκριμένος λόγος που ανεβάζει την πίεση. Αυτό σημαίνει ότι ο γιατρός που παρακολουθεί υπερτασικούς αρρώστους πρέπει να κρίνει ποίοι είναι πιθανό να έχουν ανεβασμένη πίεση εξαιτίας κάποιου συγκεκριμένου λόγου. Τότε σ’ αυτούς ζητά να γίνουν πολλές και περίπλοκες εξετάσεις για να βρει την αιτία της. Αν τελικά αυτή βρεθεί, τότε η θεραπεία είναι μάλλον εύκολη. Βέβαια όταν βρίσκεται αιτία αυτή τις περισσότερες φορές είναι κάποια αρρώστια των νεφρών, που άλλοτε θεραπεύεται και άλλοτε όχι.

Εδώ πρέπει να αναφερθεί ότι το αλάτι παίζει ρόλο στην πίεση τουλάχιστον του ενός από τους δυο ανθρώπους που έχουν υπέρταση. Αυτό σημαίνει ότι όποιος έχει πίεση πρέπει να κόψει το αλάτι τελείως από τα φαγητά του και τις σαλάτες (να μην έχει στο τραπέζι του αλατιέρα), να μην τρωει τυρί, κασέρι και ελιές που είναι αλμυρές τροφές και να αποφεύγει όλους τους αλατισμένους ξηρούς καρπούς. Πρέπει ακόμη να αποφεύγει όλα τα αεριούχα ποτά γιατί κι αυτά μπορεί να είναι υπεύθυνα για αύξηση της πίεσης (έχουν σόδα που περιέχει νάτριο). Όσοι είναι παχύσαρκοι ή υπέρβαροι πρέπει να χάσουν βάρος μέχρι να φθάσουν στο φυσιολογικό. Οι γυναίκες που έχουν πίεση δεν πρέπει να παίρνουν αντισυλληπτικά φάρμακα. Τέλος δεν πρέπει να παίρνουν οι υπερτασικοί φάρμακα που ξεβουλώνουν τη μύτη (αποσυμφορητικά) ή φάρμακα που κάνουν καλό στους πόνους που πολλές φορές έχουμε στη μέση, στα κόκαλα ή στις αρθρώσεις μας. Τέτοια φάρμακα έχει σχεδόν κάθε σπίτι και σχεδόν κάθε άρρωστος σήμερα στη Ελλάδα τα χρησιμοποιεί κάπου-κάπου. Ίσως πρέπει να αναφερθεί ότι η ασπιρίνη που την ξέρουν όλοι είναι ένα από τα φάρμακα αυτά και φυσικά πρέπει να τα σταματήσουν όσοι τα χρησιμοποιούν και έχουν πίεση.

Ποια είναι τα συμπτώματα της υπέρτασης;

Η ανεβασμένη πίεση δεν προκαλεί σχεδόν κανένα ενόχλημα. Ο άρρωστος σπάνια έχει κεφαλόπονο που εντοπίζεται στο σβέρκο του και αυτό αποτελεί χαρακτηριστικό ενός συγκεκριμένου τύπου υπέρτασης. Μπορεί όταν η πίεση ανέβει ψηλά και η καρδιά δεν είναι σε πολύ καλή κατάσταση, να έχει ο άρρωστος δύσπνοια (να μη του φτάνει ο αέρας), να χτυπά η καρδιά του πιο δυνατά, να κουράζεται εύκολα, να κατουράει τη νύχτα και να μη βλέπει τόσο καλά. Βέβαια αυτά βρίσκονται σε λίγους αρρώστους και για το λόγο αυτό οι πιο πολλοί που δεν έχουν συμπτώματα δεν πηγαίνουν στο γιατρό τους και δεν παρακολουθούν την πίεσή τους. Όμως αυτό είναι πολύ μεγάλο λάθος γιατί η ύπουλη αυτή αρρώστια αν και δεν το δείχνει, κάνει σιγά-σιγά τις ζημιές της, οι οποίες όταν γίνουν δεν μπορεί κανείς να τις θεραπεύσει.

Τι είδους παρακολούθηση χρειάζεται ο άρρωστος με υπέρταση;

Στους αρρώστους που έχουν υπέρταση δεν πρέπει όλη η ημέρα να είναι αφιερωμένη σ’ αυτή. Μέχρι να ρυθμιστεί μπορεί να μετριέται ημέρα παρά ημέρα. Άπαξ και ρυθμιστεί οι μετρήσεις πρέπει να αραιώσουν και να γίνονται μία φορά την εβδομάδα ή μία φορά κάθε δύο εβδομάδες.

Σ’ αυτούς που έχουν ανεβασμένη πίεση πρέπει να γίνονται κάπου-κάπου μερικές εξετάσεις, όχι όμως πολύ ειδικές, επειδή η ανεβασμένη πίεση πολλές φορές κάνει ζημίες σε ορισμένα όργανά μας. Τέτοια όργανα είναι οι νεφροί, οι οποίοι μερικές φορές μπορούν να χαλάσουν αν η πίεση υπάρχει για καιρό και δε ρυθμίζεται καλά. Γίνονται ακόμη εξετάσεις, όπως καρδιογράφημα, ακτινογραφία καρδιάς και εξέταση στα μάτια για να γνωρίζουμε αν η καρδιά ζορίζεται ή αν τα μάτια έχουν πάθει καμία ζημία από την ανεβασμένη πίεση.

Ακόμη χρειάζεται κάπου-κάπου να βλέπουμε αν ανέβηκαν η χοληστερίνη και τα τριγλυκερίδια στο αίμα, που είναι γνωστό ότι σιγά-σιγά κάνουν κι αυτά ζημίες στις αρτηρίες και στο τέλος φτάνουν ακόμη και να τις βουλώνουν. Ακόμη μερικές από τις εξετάσεις αυτές γίνονται για να δούμε μήπως κάποιο από τα φάρμακα που παίρνει ο άρρωστος ανέβασε στο αίμα τη χοληστερίνη, τα τριγλυκερίδια το ζάχαρο, το ουρικό κ.ά.

Ποια είναι η θεραπεία της υπέρτασης;

Στο σημείο αυτό ίσως θα περίμενε ο κάθε αναγνώστης να διαβάσει κάποια φάρμακα που θα μπορούσα να συστήσω για τη ρύθμιση της πίεσής του. Αυτό βέβαια δεν θα γίνει γιατί δεν εξυπηρετεί κανένα σκοπό και δεν έχει νόημα ένα κείμενο σαν κι αυτό να παίξει το ρόλο του γιατρού. Αντίθετα επειδή το φάρμακο που πρέπει να πάρει κάθε υπερτασικός άρρωστος είναι δουλειά του κάθε γιατρού που παρακολουθεί τον υπερτασικό άρρωστο, στο σημείο αυτό θα αναφερθούν μερικές βασικές γνώσεις που θα βοηθήσουν σίγουρα αυτούς που θα τις ακολουθήσουν.

Η Ελλάδα λοιπόν ίσως αποτελεί μοναδική χώρα στον κόσμο όπου όλοι μπορούν να κάνουν το γιατρό, όλοι μπορούν να συστήσουν κάποιο φάρμακο, το οποίο εύκολα μπορεί ο άρρωστος να το πάρει από το φαρμακείο. Φυσικά αυτό είναι πολύ μεγάλο λάθος και κυρίως στην υπέρταση, όπου το φάρμακο πρέπει να παίρνεται συνέχεια από τον άρρωστο (συνήθως για όλη τη ζωή του). Αν λοιπόν αυτό δεν είναι το καταλληλότερο είναι σ’ όλους μας εύκολο να καταλάβουμε τη σημασία του λάθους που έγινε. Είναι τελικά καλό το φάρμακο που μας έδωσε γείτονας ή ο φίλος, είναι για μας το καλύτερο και το σωστότερο ή θα μας δημιουργήσει προβλήματα, τα οποία πολύ πιθανό να μην καταλάβουμε; Και για να μη λέμε λόγια θα αναφέρω ότι για τη ρύθμιση της πίεσης υπάρχουν πάρα πολλά φάρμακα. Κι αυτό γιατί κανένα δεν είναι τόσο καλό ώστε να ρυθμίζει την πίεση του κάθε αρρώστου καλά. Τα φάρμακα αυτά για άλλους είναι τέλεια, ενώ σε άλλους κάνουν ζημίες ή είναι άχρηστα. Δεν πρέπει λοιπόν να νομίζουμε ότι το φάρμακο της συζύγου μας ή του φίλου μας που έχει πίεση θα κάνει καλό και σε μας και δεν πρέπει να το αρχίζουμε αν δεν μας το συστήσει γιατρός.

Κάτι που πρέπει να τονιστεί είναι ότι φάρμακα που έδωσε κάποιος γιατρός σε κάποιο άρρωστο δεν σημαίνει ότι θα είναι για πάντα τα καλύτερα για τον άρρωστο αυτό. Ακόμη δεν σημαίνει ότι η δόση που σύστησε ο γιατρός θα είναι σταθερά και για μία ζωή η ίδια. Κάθε άλλο. Ειδικά θα αναφέρω ότι σχεδόν όλοι οι υπερτασικοί το καλοκαίρι χρειάζονται λιγότερα φάρμακα ή μικρότερες δόσεις, ενώ το χειμώνα χρειάζονται περισσότερα φάρμακα και μεγαλύτερες δόσεις. Άρα και από το παράδειγμα αυτό φαίνεται ότι το να συμβουλεύεται κανείς το γιατρό του κάπου-κάπου όχι μόνο δεν είναι κακό, αλλά σίγουρα είναι απαραίτητο.

Πολλές φορές οι άρρωστοι δεν ακολουθούν τις οδηγίες του γιατρού τους ειδικά όταν χρειάζεται να πάρουν περισσότερα από ένα φάρμακα. Αυτό δεν είναι καλό να συμβαίνει, επειδή για όσο διάστημα η πίεση είναι αρρύθμιστη γίνονται ζημίες οι οποίες δεν διορθώνονται. Θα έλεγα λοιπόν ότι το να υπακούσει ο κάθε άρρωστος στις οδηγίες που πήρε από το γιατρό του είναι υποχρέωσή του και θα έχει απ’ αυτό σίγουρα κάτι να κερδίσει.

Βιογραφικό: https://hypertensionwatch.com/2022/02/11/mayromatidis-kostas/
Φωτογραφία / Photo by Dmitry Dreyer on Unsplash
Διαβάστε επίσης:
1.
https://hypertensionwatch.com/2022/02/11/parakoloythisi-asthenoys-poy-pairni-dioytritika/
2. https://hypertensionwatch.com/2022/02/17/ta-matia-kryboyn-endeikseis-gia-ypertasi/
3. https://hypertensionwatch.com/2021/11/18/alati-kai-ypertasi-ti-mporoyme-na-kanoyme/

https://hypertensionwatch.com/
Ζήσε με πίεση αλλά χωρίς πίεση