Του: Πάρη Παπαχρήστου  

Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, M.Sc

Έχεις θέσει ως στόχο να μειώσεις το βάρος σου, αλλά παράλληλα σκέφτεσαι ότι δεν θα το καταφέρεις ποτέ; Όπως εξάλλου συνέβη και στις προηγούμενές σου προσπάθειες πλην της πρώτης σου δίαιτας; Θα σου εξηγήσω παρακάτω γι΄αυτήν την εξαίρεση και πώς συνδέεται με την αυτοεκπληρούμενη προφητεία!

Ανεξάρτητα αν οι λόγοι που περνάνε από το μυαλό σου έχουν μια δόση αλήθειας ή όχι, το πιο πιθανό είναι να πρόκειται απλώς για πεποιθήσεις.

Ωστόσο, οι προσδοκίες που έχεις επηρεάζουν το τι σου συμβαίνει. Είτε στο να πετύχεις ή να μην πετύχεις το στόχο σου. Δεν έχει μόνο αρνητικό πρόσημο!

Σε αυτό το άρθρο θα προσπαθήσω να σου περιγράψω τι είναι οι αυτοεκπληρούμενες προφητείες και πως μπορείς να τις εμποδίσεις να υπονομεύσουν την προσπάθεια ελέγχου του βάρους σου και τους γενικότερους στόχους που θέτεις, ειδικά σε ότι έχει να κάνει με τη διατροφή ή τη δίαιτα σου.

Αυτοεκπληρούμενη Προφητεία: Τι είναι και πόσο σε επηρεάζει γενικά, αλλά και στη δίαιτα σου;

Τι είναι;

Ας ορίσουμε αρχικά την αυτοεκπληρούμενη προφητεία, για να είναι πιο κατανοητά όλα αυτά που θα αναφέρω παρακάτω. Αυτοεκπληρούμενη προφητεία είναι η πρόβλεψη για το αν θα καταφέρεις να πραγματοποιήσεις τους στόχους σου ή όχι, πριν ακόμα προσπαθήσεις.

Παραδείγματα Αυτοεκπληρούμενης Προφητείας

• Πιστεύεις ότι είσαι γενετικά προκαθορισμένος να είσαι υπέρβαρος/παχύσαρκος ή ότι έχεις αργό μεταβολισμό, οπότε είναι πιο δύσκολο να μειώσεις το βάρος σου.
• Δεν χορταίνεις εύκολα ώστε να ελέγξεις τον κορεσμό σου.
• Σου αρέσουν πολύ οι λιχουδιές, οπότε και δύσκολα μπορείς να αντισταθείς.
• Έχεις μια γενετική μετάλλαξη, ότι πεινάς περισσότερο από ένα μέσο άνθρωπο.

Αυθυποβάλλεις τον εαυτό σου;

Ακόμη και αν δεν έχεις κάποια γενετική μετάλλαξη ή είσαι γενετικά προκαθορισμένος, μπορεί να κάνεις ανάκληση γεγονότων, πράξεων και σκέψεων από το παρελθόν για να επιβεβαιώσουν τις πεποιθήσεις σου. Παραβλέποντας ωστόσο, αντίστοιχες πράξεις και σκέψεις σου που δεν υποστηρίζουν αυτές τις πεποιθήσεις.

Θετική Αυτοεκπληρούμενη Προφητεία

Επειδή πιστεύεις ότι το αποτέλεσμα που θα λάβεις πετυχαίνοντας ένα στόχο θα κάνει τη διαφορά και θα έχει πραγματική επίδραση πάνω σου, τότε το σώμα σου και η θέληση σου μετέχουν στο 100%.

Αν πιστεύεις για παράδειγμα ότι θα τρέξεις πιο γρήγορα, θα πεινάς λιγότερο ή ότι θα κοιμηθείς περισσότερο, η προσοχή σου, οι προθέσεις σου και οι ενέργειες σου, θα ευθυγραμμιστούν να επιτύχεις, εκπληρώσεις το στόχο σου.

Πριν δούμε πως θα αντιμετωπίσεις την Αυτοεκπληρούμενη Προφητεία, είναι σημαντικό να κατανοήσεις το μηχανισμό της.

Μηχανισμός Δράσης της Αυτοεκπληρούμενης Προφητείας

Και ναι, οι πεποιθήσεις σου επηρεάζουν τις αποφάσεις σου και τις ενέργειες σου, κατ΄ επέκταση και τις πράξεις σου, είτε βραχυπρόθεσμα, είτε μέσο-μακροπρόθεσμα.

Δεν είναι μόνο ότι συμπεριφέρεσαι με τέτοιο τρόπο που συμβαίνουν οι προσδοκίες σου ή μεταφράζεις οτιδήποτε συμβαίνει μέσα από το πρίσμα των αρνητικών σου πεποιθήσεων. Το πιο «ενδιαφέρον» είναι ότι αυτές οι πεποιθήσεις μπορούν να αλλάξουν το πως τρέφεσαι, το πως αθλείσαι, το πως διαχειρίζεσαι το στρες!

Αυτοεκπληρούμενη Προφητεία και Φυσιολογία του Σώματος

Και όμως η αυτοεκπληρούμενη προφητεία επηρεάζει το πως αντιδρά το ίδιο σου το σώμα. Πως γίνεται αυτό;

Να στρώσουμε τραπέζι;

Ας δούμε ένα παράδειγμα: Όταν ο εγκέφαλος νομίζει ότι θα ξεκινήσει να τρώει, αρχίζουν και απελευθερώνονται πεπτικά ένζυμα στο στομάχι και το πάγκρεας παράγει ινσουλίνη, προετοιμάζοντας το σώμα να μεταβολίσει τη τροφή και να διαχειριστεί τη γλυκόζη, αντίστοιχα. Αυτό επιβεβαιώνει γιατί οι πεποιθήσεις μας συνδέονται άμεσα με τα αποτελέσματα.

Η Σουπερμαντολίνη σε κάνει ανίκητο

Άλλο ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα, είναι πως επιδρούν τα placebo φάρμακα, πόσο μπορούν να μας επηρεάσουν παρόλο που δεν έχουν τη δραστική ουσία του κανονικού φαρμάκου. Δεν είναι τυχαίο ότι σε όλες τις σχετικές μελέτες οι φαρμακευτικές εταιρείες έχουν πάντα και ένα group που δοκιμάζουν το φάρμακο χωρίς τη δραστική ουσία. Και αυτό επειδή θέλουν να δουν τις αποκλίσεις που έχουν στην θεραπεία από το αντίστοιχο group που έλαβε το φάρμακο με τη δραστική ουσία.

Ακόμη θυμάμαι τον Βουτσά στην ελληνική ταινία «Ο άνθρωπος της Καρπαζιάς-1969»που όταν λάμβανε την σουπερμαντολίνη έδερνε τους πάντες… ενώ στην πράξη έπαιρνε μια ασπιρίνη…

Στις επόμενες δύο ενότητες θα δεις δύο πολύ χαρακτηριστικές αυτοεκπληρούμενες προφητείες που πολύ πιθανόν να μην τις είχες εκλάβει με αυτό το σκεπτικό.

Η πρώτη μου Δίαιτα: Πάντα πετυχαίνει!

Θα ξεκινήσω κάνοντάς σου μία ερώτηση: «Θυμάσαι την πρώτη δίαιτα που έκανες;»

Όσον θα αναλογίζεσαι την απάντηση, πάμε να δούμε κάποια στοιχεία της πρώτης δίαιτας μαζί!

Συνήθως, λοιπόν, έχουμε κατά νου την πρώτη δίαιτα σαν την πρώτη μας μεγάλη αγάπη και τη θυμόμαστε γιατί ναι μεν ήταν η πρώτη, αλλά ενδέχεται να είχε και τη μεγαλύτερη μείωση βάρους. Έπειτα, παρατηρούμε ότι οι υπόλοιπες προσπάθειες που κάναμε με τον ίδιο, ή διαφορετικό, διαιτολόγο είχαν λιγότερη έως και καθόλου επιτυχία.

Γιατί συμβαίνει αυτό;

• Ενδέχεται μέρος του βάρους που έχασες στην πρώτη δίαιτα (μεγαλύτερο απ’ ότι θα έπρεπε) να ήταν μυϊκός ιστός, επομένως να μειώθηκε ο μεταβολισμός σου.
• Μπορεί να μην έχεις τον ίδιο βαθμό ετοιμότητας αυτή τη φορά! Κατά την πρώτη σου δίαιτα μπορεί να ήσουν στο ίδιο σπίτι με ένα μέλος της οικογενείας σου ή κάποιο φίλο/η και να ήταν ένα επιπλέον κίνητρο αυτό.
• Όταν έκανες την πρώτη σου δίαιτα πιθανόν να μην άλλαξες διατροφικές συνήθειες, όπως η ταχύτητα που τρως ή ο τρόπος που συνθέτεις το πιάτο σου, αλλά να στερήθηκες μόνο…
• Θυμάσαι να ΣΟΥ αφιερώνεις περισσότερο χρόνο και να μειώνεις χρόνο από την τηλεόραση/τον υπολογιστή ή το κινητό;
• Μήπως ήθελες πολύ να πετύχεις στο στόχο σου, είχες την πεποίθηση ότι δεν υπήρχε άλλη επιλογή, μόνος εκείνος της απώλειας του βάρους

Ξέρω ότι σε έχω προβληματίσει… και τώρα μια μεγάλη αλήθεια!

Μήπως και η πρώτη δίαιτα -ή όπως εμένα μου αρέσει να λέω, το πλάνο διατροφής- δεν ήταν προς τη σωστή κατεύθυνση;

Σου θυμίζουν κάτι από τις παρακάτω κατευθύνσεις;

• Κρέας με σαλάτα [θα επιφέρει χαμηλό επίπεδο κορεσμού]
• Εμμονή με τα γραμμάρια… [όπως γνωρίζεις είμαι υπέρ στην εκπαίδευση για τον επαναπροσδιορισμό των μερίδων όταν τρώμε κάτι για πρώτη φορά, φυσικά όχι σε ψυχαναγκασμό]

Μπορεί να έχασες με όλα τα παραπάνω την πρώτη φορά βάρος, όμως με τη σκέψη να το ξαναζήσεις τόσο περισσότερο απομακρύνεσαι από την προσπάθεια σου. Ακόμη και να το δοκιμάσεις, μόνο επειδή το θέλεις πολύ είναι δύσκολο να το καταφέρεις.

Πως να “χακάρεις” την Αυτοεκπληρούμενη Προφητεία

Μια μεγάλη αλήθεια, είναι δύσκολο να αλλάξεις τις προσδοκίες που έχεις σε σχέση με τις πεποιθήσεις σου, οπότε είναι μονόδρομος να κάνεις μια δεύτερη σκέψη και να αναρωτηθείς:

• Ποια θα ήταν τα οφέλη σου αν πετύχαινες το στόχο σου
• Τι άλλες επιλογές έχεις; Πως αλλιώς θα μπορούσες να δράσεις;
• Είσαι Κουρασμένος/η σταματάς
  Για παράδειγμα μπορεί να είσαι κουρασμένος όπως το αντιλαμβάνεται ο εγκέφαλος σου, οπότε το μυαλό σου μπορεί να σου προτείνει να διακόψεις με ό,τι ασχολείσαι ή να ακολουθήσεις ένα πιο εύκολο και σύντομο μονοπάτι (το συνηθισμένο).
  Αν κάνεις μια παύση και δεύτερη σκέψη, μπορείς να αποφασίσεις ότι θα αισθανθείς καλά (από το τι έχεις να κερδίσεις) μόλις ολοκληρώσεις την εργασία σου ή ότι έχεις τη δυνατότητα ή την ενέργεια να την ολοκληρώσεις.
• Από μικρός/η τρώω έτσι
  Μια πολύ σημαντική πεποίθηση που μπορείς να έχεις είναι ότι οι συνήθειες που έχεις από μικρή ηλικία, είναι σχεδόν απίθανο να τις αλλάξεις ως ενήλικας όπως:
  • να μην αφήνεις φαγητό στο πιάτο σου, ενώ δεν πεινάς ή
  • να αποφύγεις το γλυκό στο τέλος του γεύματος
• Αυτές είναι μεγάλες προκλήσεις που έχεις να ξεπεράσεις. Ωστόσο, πρέπει να δεις ποιες πεποιθήσεις έχεις στη ζωή σου που δεν υπηρετούν τους στόχους σου και να επαναπροσδιορίσεις τη σχέση σου μαζί τους. Να ακολουθήσεις μια άλλη πεποίθηση που στηρίζει τους στόχους σου σήμερα, όπως να φτάσεις σε ένα βάρος που θα σου προσφέρει υγεία και ποιότητα ζωής.
  Ο Κύκλος του νομίζεις, αισθάνεσαι, ενεργείς
  • Αυτό που νομίζεις, επηρεάζει αυτό που αισθάνεσαι και ενεργείς.
  • Αυτό που κάνεις επηρεάζει αυτό που νομίζεις και αισθάνεσαι.
  • Αυτό που αισθάνεσαι επηρεάζει αυτό που νομίζεις και πράττεις.
• Δηλαδή υπάρχει ένας κύκλος. Ο τρόπος που εμπλέκονται οι σκέψεις σου και οι πεποιθήσεις στον κύκλο επηρεάζει το τελικό αποτέλεσμα, ειδικά αν έχεις κολλήσει ή αισθάνεσαι αβοήθητος. Με τη δεύτερη σκέψη, μπορείς να επέμβεις θετικά σε αυτόν τον κύκλο.
• Τι θέλω να κρατήσεις για την Αυτοεκπληρούμενη Προφητεία:
  Αν πιστεύεις ότι δεν θα πετύχεις τους στόχους σου, αυτό σίγουρα θα συμβεί. Οι πεποιθήσεις σου δεν επηρεάζουν μόνο τις προσδοκίες που έχεις, αλλά επηρεάζουν και τις ενέργειες σου ή το πως αντιδράς.
  Αν πιστεύεις ότι θα πετύχεις, αυτό δεν θα συμβεί χωρίς επιμονή και επίλυση δυσκολιών, πάλι θα αφιερώσεις χρόνο και ενέργεια και θα προσπαθήσεις όσο χρειαστεί. Αν όμως προσδοκάς ότι θα πετύχεις, τότε αυτό σε κάνει πιο συγκεντρωμένο για να τα καταφέρεις!

Σύλλογος Υπέρτασης 

Η διατροφή γενικότερα διαδραματίζει εξαιρετικά σημαντικό ρόλο στην διατήρηση της καλής υγείας και φυσικής κατάστασης του οργανισμού. Μία σωστή και ισορροπημένη διατροφή μπορεί να βοηθήσει σημαντικά στο να διατηρείται η πίεσή μας σε φυσιολογικά επίπεδα. Αν επιθυμείς να διαβάζεις περισσότερες έρευνες μελέτες και άρθρα σχετικά με την υπέρταση και αν εσύ ή κάποιο από τα μέλη της οικογένειάς σου είστε πάσχοντες, γίνε μέλος στο σύλλογο υπέρτασης. Περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα μας. 

Επιστροφή στην πρώτη σελίδα